Po raz pierwszy rocznicowa ceremonia, upamiętniająca ofiary, odbędzie się przy tzw. Bramie Śmierci – bramie głównej prowadzącej do byłego obozu Birkenau. Wzniesiono tu specjalny namiot, który pomieści uczestników uroczystości. Ceremonia ma się tu rozpocząć o 15.30.

Głos zabiorą m.in. byli więźniowie. Zabrzmi żydowski szofar, modlić się będą razem Żydzi i chrześcijanie kilku wyznań. Na koniec wyznaczone delegacje przejdą pod pomnik ofiar obozu i zapalą tu znicze.

Zanim rozpoczną się główne uroczystości, przed południem w Centrum Dialogu i Modlitwy sprawowana będzie Msza św. pod przewodnictwem metropolity krakowskiego kard. Stanisława Dziwisza. Wśród duchownych koncelebrujących tę liturgię będą m.in. nuncjusz apostolski abp Celestino Migliore i biskup bielsko-żywiecki Roman Pindel. W modlitwie udział wezmą m.in. byli więźniowie Auschwitz-Birkenau.

Dyrektor Muzeum Piotr M.A. Cywiński zauważa, że 70. rocznica będzie ostatnią okrągłą, którą będziemy jeszcze obchodzić w obecności licznej grupy ocalałych.

„Dotychczas to oni uczyli nas patrzeć na tragedię ofiar niemieckiej Trzeciej Rzeszy i na całkowite zburzenie świata europejskich Żydów. To ich głos stał się najpełniejszym ostrzeżeniem przed naszą ludzką zdolnością do skrajnego poniżenia, pogardy i ludobójstwa. Niedługo jednak to już nie świadkowie tamtych lat, ale my - powojenne pokolenia - będziemy nieśli dalej tę potworną naukę i wynikające z niej przytłaczające wnioski” – dodaje dyrektor w rozmowie na stronach Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.

Niemiecki obóz zagłady wyzwolili żołnierze 100. Lwowskiej Dywizji Piechoty 60. Armii I Frontu Ukraińskiego. W barakach obozowych było wtedy ponad 7,5 tys. chorych i skrajnie wyczerpanych więźniów, w tym także dzieci. W walkach o oswobodzenie Auschwitz, Birkenau, podobozu Monowitz oraz miasta Oświęcimia zginęło około 200 żołnierzy radzieckich.

W czasie funkcjonowania niemieckiego obozu w Auschwitz zamordowano około 1,1 mln osób, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, radzieckich jeńców wojennych oraz ludzi innych narodowości.

Ze względu na znaczenie miejsca i wagę symbolu, jakim dla całego świata jest były obóz Auschwitz-Birkenau, Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w listopadzie 2005 r. ustanowiło dzień 27 stycznia – rocznicę wyzwolenia obozu – Międzynarodowym Dniem Pamięci o Holokauście.