Pierwszym prelegentem konferencji był kard. Stanisław Dziwisz, który swoje wystąpienie poświęcił dialogowi w życiu Jana Pawła II. Emerytowany metropolita krakowski zwrócił uwagę na etyczny i teologiczny wymiar dialogu ale przede wszystkim podkreślił rolę świadka dialogu, jakim był papież Polak.

„Kardynał i papież Wojtyła miał zaufanie do ludzi i był na nich otwarty. Potrafił cierpliwie słuchać ludzi. Z racji wykształcenia rozumiał znaczenia, sens, wartość, moc i przesłanie słowa i dlatego brał za nie pełną odpowiedzialność. Rozmówcy zwracają uwagę na spójność jego mowy werbalnej z mową ciała. Zgodnie stwierdzają, że jego bezpośredniość zawsze budziła szacunek” – mówił kard. Dziwisz zwracając uwagę, że charakterystycznym dla Jana Pawła II był dialog z tłumami, czego przykładem były rozmowy – zwłaszcza z młodymi – pod oknem na Franciszkańskiej 3.

W imieniu kard. Petera Turksona głos zabrał mons. Segundo Tejado Munoz, który mówił o uchodźstwie jako ofierze braku dialogu. Zwrócił uwagę, że globalizacja umożliwiła dialog a równocześnie uwypukliła jego potrzebę. „W świecie, w którym rosną nierówności powołaniem Kościoła jest usunięcie fragmentaryzacji i odpowiedź na wołanie o sprawiedliwość” –  mówił mons. Munoz.

Duchowny przywołał także rozumienie dialogu przez papieża Franciszka, zwłaszcza prezentowane podczas ostatniej podróży apostolskiej do Kolumbii. Ojciec Święty zwracał uwagę, że w dialogu bywa konflikt, ale nie musimy się go bać. „Jeśli nie zaakceptujemy konfliktu, to nie będziemy w stanie prowadzić dialogu. Kultura spotkania wymaga przebaczenia, bez niego też dialog nie będzie możliwy”.

„Żeby dialog był żywy, musi być różnica zdań” – od takiego stwierdzenia rozpoczął swoje wystąpienie reżyser i scenarzysta filmowy Krzysztof Zanussi.

„Jak jest prawda, to dialog jest trudny, bo ktoś ma rację, a ktoś jej nie ma. Dialog jako rezygnacja z prawdy i przekonania o racji jest rzeczą niedobrą. Kultura, która nie jest przekonana o swojej wyższości będzie musiała poddać się silniejszej” – zauważył.

Reżyser podał też praktyczną radę jak należy organizować debaty z oponentami. „Dobrze się dyskutuje, gdy wrogów jest więcej. Nie są wtedy agresywni, bo mają przewagę. To my dyktujemy tematy, a oni tylko kontrargumentują”.

„Z doświadczenia mojej wspólnoty wiem, że dialog jest konieczny i powinien stać się obowiązkiem. Na Bliskim Wschodzie najlepszy jest dialog międzykulturowy, który szeroko łączy wszystkich – chrześcijan, żydów, muzułmanów. Kultura jest szerszym pojęciem niż religia” – mówił biskup pomocniczy patriarchy z Jerozolimy Giacinto Boulos Marcuzzo.

Zauważył, że prawdziwy dialog musi być szczery i opierać się na rzeczywistości. Dodał, że obecność chrześcijan na Bliskim Wschodzie jest konieczna dla budowania dialogu między Kościołem a muzułmanami, bo Europejczykom będzie trudno porozumieć się ze światem islamu, bo nie rozumieją tej kultury.

Hanna Suchocka, premier, Ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej zauważyła, że słowami kluczami w polityce Watykanu podczas pontyfikatu Jana Pawła II były pojednanie i dialog.

„Jan Paweł II pokazywał, że dialog jest możliwy. A kluczową wartością w tym dialogu była godność człowieka. Ona otwierała drogę do dialogu” – mówiła Hanna Suchocka. 

Była polska premier zwróciła uwagę, że Jan Paweł II chętnie angażował się w konflikty polityczne aby im zapobiec, bo wiedział, że wojny nie są żadnym rozwiązaniem. „Politykom łatwiej uciec się do siły niż do żmudnej drogi dialogowania” – mówiła Suchocka podkreślając niestrudzone zaangażowanie papieża na rzecz dialogu między wyznaniami, między religiami czy między państwami.

Siostra Rosemary Nyirumbe z Ugandy, pierwsza laureatka Nagrody Veritatis Splendor zwróciła uwagę, że w dobroczynności nie chodzi tylko o pomoc, ale także o wspieranie godności, upodmiotowienie osób, którym się pomaga; o to żeby miały poczucie, że ich życie do nich należy.

Do takich działań s. Rosemary wykorzystała gratyfikację, która związana była z nagrodą Veritatis Splendor. Zapowiedziała, że już w czerwcu zorganizuje międzynarodową konferencję, w której weźmie udział 50 kobiet z różnych kultur, języków, mentalności. Tym co je łączy będzie wspólne doświadczenie przemocy, utraty godności czy śmierć kogoś bliskiego. „Kobiety mogą zasiąść przy stole z decydentami i rozmawiać z nimi na rzecz pokoju. To właśnie kobiety mogą zamknąć cykl przemocy. Ich bolesna historia może stanowić most ku przyszłości” – podkreślała s. Rosemary.

Patriarcha Grzegorz III Laham, zwierzchnik Grecko-Katolickiego Kościoła Melchickiego z Syrii rozpoczął swoje wystąpienie od modlitwy w języku arabskim, żeby pokazać, że niezależnie od języka czy kultury jesteśmy dziećmi jednego Boga.

„Kościół na Bliskim Wschodzie jest dialogiem cywilizacji” – mówił patriarcha i dodawał, że tamtejszy Kościół jest także „Kościołem islamu”, bo swoją obecnością głosi Ewangelię muzułmanom.

Odnosząc się do wojny w Syrii zwrócił uwagę, że kryzys zbliżył Kościół do ludzi i ludzi do Kościoła, bo daje im poczucie wspólnoty. „Nigdy nie czuliśmy się bliżej mieszkańców Syrii jak dziś, w czasie wojny” – mówił patriarcha.

Na koniec swojego wystąpienia zapalił świecę ze słowami „światło Chrystusa”. „Przekazuję światło i zachęcam do modlitwy o pokój na Bliskim Wschodzie i w Syrii. Pokój na Bliskim Wschodzie to nie jest pokój tylko dla ludzi tam mieszkających, ale jest kluczowy dla pokoju na całym świecie. Nie bójcie się być światłem i solą dla swoich społeczności. Mam nadzieję, że będziemy mieli okazję wspólnie świętować pokój na Bliskim Wschodzie” – zakończył.

Rocco Buttiglione, włoski senator w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na rolę prawdy w dialogu. „Prawda może nas zjednoczyć. Bez prawdy nie jesteśmy w stanie kogoś przekonać, ale możemy go najwyżej zmusić do swojej racji. Bez prawdy nie możemy stworzyć wspólnoty” – mówił włoski polityk.

Zwrócił uwagę, że tylko człowiek o wierze żywej, nieideologicznej może wejść w prawdziwy dialog. Wtedy taki człowiek staje się świadkiem a czasem nawet męczennikiem –  życie i wiara idą w parze.

„Siła militarna może powstrzymać zło, ale pokój można utrzymać innymi środkami niż siła – tym środkiem jest dialog” –  podkreślał Rocco Buttiglione.