Według tradycji, do kościoła św. Jana Ewangelisty obraz trafił około roku 1577 z Litwy jako dar księcia Stanisława Radziwiłła zwanego Pobożnym. Niedawno nawrócony kalwinista miał przekazać go do Krakowa po powrocie z pielgrzymki do Santiago de Compostela. Nie wiadomo gdzie obraz powstał ani kto jest jego autorem.  Dzieło malowane techniką olejną na desce lipowej wskazuje cechy malarstwa gotycko-renesansowego, powstało w XVI wieku, prawdopodobnie w warsztacie cechowym w  Małopolsce lub na Śląsku.

Obraz przedstawia postać Matki Boskiej z Dzieciątkiem na ręku, w prawej dłoni Maryja trzyma biały kwiat koniczyny - symbol szczęscia, czystości i niewinności. Złote tło obrazu jest dopełnieniem symboliki mówiącej o królewskiej godności i panowaniu Maryi i Jezusa. W kościele św. Jana wizerunek został umieszczony przy bocznym filarze. W roku 1639 przeniesiono go do głównego ołtarza, gdzie zasłynął cudami, pierwszy miał miejsce już w roku 1633. - Więzień skazany na ścięcie na zamku wawelskim wzywał pomocy Matki Bożej i  jak podają kroniki w drodze na egzekucję kajdany same mu opadły, te kajdany do dzisiaj znajdują się w kościele. Od tamtego czasu zaczęto nazywać  Maryję Matką Bożą od Wykupu Niewolników - tłumaczy  prezentka - siostra Aurelia Patrzyk.

Przed cudownym wizerunkiem modlili się m.in. Jan III Sobieski wracający spod Wiednia czy Tadeusz Kościuszko w dniu przysięgi na Rynku krakowskim prosząc o pomoc w rozpoczętej walce z rosyjskim okupantem.  U stóp Matki Bożej Świętojańskiej często modlił się również abp Karol Wojtyła, on też jako nowy metropolita krakowski 9 maja 1965 roku na Skałce uroczyście koronował ją papieskimi koronami. Podczas ceremonii nadano jej też kolejny tutuł "Matki Wolności". - Tej wolności potrzebowaliśmy jako naród, zarówno w sensie duchowym jak i fizycznym, a tylko Matka Boża mogła nam pokazać prawdę, która wyzwala - mówi radna generalna zgromadzenia s. Ewa Mierzwa.  

Od czterech wieków do Świętojańskiej Madonny z Dzieciątkiem zwracają się o pomoc wszyscy potrzebujący, szczególnie niewolnicy nałogów i więźniowie, którym patronuje. W każdą sobotę o godz 17.30 w kościele św. Jana sprawowane jest również specjalne nabożeństwo  z odczytaniem próśb i podziękowań kierowanych do Boga przez wstawiennictwo Matki Bożej Świętojańskiej.

- Prośby są przeróżne, wierni piszą je sami w kościele lub nadsyłają  drogą mailową z całej Polski a nawet zagranicy - wylicza siostra Aurelia Patrzyk.

W Krakowie hołd Matce Bożej oddaje również młodzież ucząca się w pobliskmim  gimnazjum i liceum sióstr prezentek. Szczególnie 24 września, gdy obchodzone jest liturgiczne wspomnienie Matki Bożej Wolności. Tego dnia co roku uczennice i uczniowie  klas pierwszych własnie przed jej wizerunekiem ślubują wierność wartościom, które promuje szkoła.

Przygotowanie do złotego jubileuszu siostry rozpoczęły już w ubiegłym roku. Wtedy to, po placówkach prezentek w całym kraju peregrynowała wierna kopia obrazu, która 25 lat temu zawisła w papieskich apartamentach Jana Pawła II. Cudowny wizerunek trafił również na Ukrainę.

- Wraz z kopią obrazu byłyśmy m.in. w areszcie śledczym przy ul. Montelupich, to była środa popielcowa,  sprawowana była Msza św. To niesamowite z jaką wiarą i miłością więżniarki modliły się przed obrazem prosząc o wolność dla siebie i swoich współtowarzyszek, to było naprawdę wzruszające - wspomina siostra Wanda Putyra.

Tegoroczne obchody zainaguruje uroczysta 9-dniowa nowenna do Matki Bożej. 30 kwietnia o godz 14.30 w kościele św. Jana rozpocznie ją metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz. Główne uroczystości odbędą się jednak 10 maja w trakcie tradycyjnej procesji ku czci św. Stanisława z Wawelu na Skałkę, w trakcie której podobnie jak 50 lat temu niesiony będzie wizerunek Matki Bożej Świętojańskiej. W swoich relikwiach towarzyszyć jej będzie również św. Jan Paweł II.