Jest także formą uczczenia bólu i cierpienia, jakich żołnierze drugiej konspiracji doznawali przez wszystkie lata PRL i ciszy po 1989 r. Data 1 marca nie jest przypadkowa. Tego dnia w 1951 r. w mokotowskim więzieniu komuniści strzałem w tył głowy zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 r. dzieło Armii Krajowej.

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych rozpoczną się 1 marca o godz. 12. Wówczas zgromadzeni przejdą szlakiem miejsc kaźni Żołnierzy Wyklętych. Trasa przemarszu rozpocznie się przy Wojskowym Trybunale Wojennym, następnie jego uczestnicy przejdą m.in. przed siedzibę Trybunału Wojennego Armii Czerwonej oraz Pomnik ku Czci Pomordowanych w Praskich Więzieniach w latach 1944-1956. Następnie zostanie zaprezentowana inscenizacja historyczna. Całość zakończy się Eucharystią w intencji Żołnierzy Wyklętych, celebrowaną przez abp. Henryka Hosera.

1 marca odbędą się również uroczystości centralne przy Grobie Nieznanego Żołnierza na Placu Piłsudskiego. Uczestnicy najpierw wysłuchają apelu poległych, a następnie przejdą do Archikatedry św. Jana, gdzie zostanie odprawiona Msza święta w intencji Żołnierzy Wyklętych.

W całej Polsce Instytut Pamięci Narodowej jest organizatorem i współorganizatorem wielu wydarzeń związanych z obchodami Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Są to wystawy, koncerty, spotkania, wykłady publiczne, pokazy filmów, marsze i wiele innych działań.