Krzyż Wolności i Solidarności to polskie państwowe odznaczenie cywilne, nadawane działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej w PRL. Zostało ustanowione ustawą z dnia 5 sierpnia 2010. Po raz pierwszy Krzyż został nadany w czerwcu 2011 przy okazji obchodów 35. rocznicy Wydarzeń Radomskich.

Odznaczeni Krzyżem Wolności i Solidarności przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, za zasługi w działalności na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, zostaną: Marian Banaś, Tomasz Baranek, Jerzy Batko, Piotr Bąk, Jerzy Bochyński, Jakub Bodziony, Piotr Boroń, Rafał Broda, Krystyna Czerni, Jan Fricze, Roman Głowacki, Jan Jawor, Dorota Klimek, Piotr Marzec, Franciszek Maślanka, Grzegorz Pioterek, ks. Ignacy Piwowarski, Zdzisław Skwarek, Jan Smarduch, Alicja Szkaradek, Wojciech Wiśniewski, Wojciech Ziemirski. Pośmiertnie uhonorowani zostaną: Hanna Gorazd-Zawiślak i Jan Rojek.

Wśród odznaczonych w tym roku jest jeden kapłan. Ks. Ignacy Piwowarski (ur. 1941) to inicjator modlitw w intencji uczestników protestów w Radomiu i Ursusie w 1976 r.; jako katecheta nie obawiał się poruszać zakazanych przez władze PRL tematów z historii Polski; nagrywał, przepisywał i rozpowszechniał emitowane przez Radio Wolna Europa komunikaty Komitetu Obrony Robotników. Wspierał powstające w 1980 r. struktury „Solidarności” w Gorlicach i Nowym Sączu. Pomagał uczniom i rodzicom w walce o powieszenie krzyży w klasach szkoły w Lipnikach. Po wprowadzeniu stanu wojennego zaangażował się w pomoc podziemnej „Solidarności” na terenie Gorlic, Nowego Sącza i Krynicy, m.in. ukrywał sztandar NSZZ „Solidarność” z fabryki Maszyn Górniczych i Wydobywczych „Glinik” w Gorlicach. Organizator pomocy więzionym i ich rodzinom. Inwigilowany przez SB.

Krzyż Wolności i Solidarności jest nagrodą dla działaczy opozycji wobec dyktatury komunistycznej, którzy w okresie od 1 stycznia 1956 r. do 4 czerwca 1989 r., z wyłączeniem okresu od 31 sierpnia 1980 r. do 12 grudnia 1981 r., na terytorium Polski co najmniej przez rok byli aktywnymi członkami nielegalnych organizacji, które stawiały sobie za cel odzyskanie przez Polskę niepodległości i suwerenności, respektowanie praw człowieka w PRL, prowadzili zagrożoną odpowiedzialnością karną lub represjami działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw człowieka w PRL.

Krzyż Wolności i Solidarności nadaje się również osobom, które w okresie od 1 stycznia 1956 r. do 4 czerwca 1989 r. na terytorium Polski ze względu na prowadzoną działalność mającą na celu odzyskanie przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL lub też ze względu na świadome uczestnictwo w działaniach i manifestacjach mających taki cel zostały zabite, doznały ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, przez łączny okres co najmniej 30 dni były więzione, aresztowane, internowane lub w inny sposób pozbawione wolności, zostały powołane na ćwiczenia wojskowe lub do odbycia zasadniczej służby wojskowej, były pozbawione prawa lub możliwości wykonywania zawodu lub podjęcia pracy przez okres co najmniej 6 miesięcy, zostały wydalone z wyższej uczelni lub szkoły na okres co najmniej 6 miesięcy.

Wnioski o nadanie Krzyża Wolności i Solidarności przedstawia Prezydentowi Prezes IPN, a w przypadku osób nieposiadających obywatelstwa polskiego lub zamieszkałych stale za granicą – Prezes IPN w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych.