Nauczanie
Papieskie przesłanie na Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu
Komunikacja powinna budować mosty, leczyć rany i dotykać serc ludzi. To jedna z myśli, którą znajdziemy w przesłaniu Papieża Franciszka na 50. już Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu. W Polsce jest on obchodzony w trzecią niedzielę września. Jego temat, „Komunikacja i miłosierdzie – owocne spotkanie”, został już jednak ogłoszony 29 września ubiegłego roku, w święto archanioła Gabriela, patrona ludzi radia. Przyjął się zwyczaj, że orędzie Ojca Świętego nosi datę 24 stycznia, gdy Kościół katolicki wspomina św. Franciszka Salezego, którego Pius XI ogłosił w 1923 patronem pisarzy katolickich i dziennikarzy.
Ojciec Święty nawiązuje w dokumencie do trwającego Roku Miłosierdzia. Wskazuje, że „to, co mówimy i jak mówimy, każde słowo i każdy gest powinny móc wyrazić współczucie, czułą troskę i przebaczenie Boga dla wszystkich. Miłość ze swej natury jest komunikacją, prowadzi do otwarcia, a nie do izolowania się” – czytamy w przesłaniu.
Ważnym wskazaniem Franciszka jest odniesienie funkcji mediów do roli pojednawczej, którą mogą spełniać. Komunikacja bowiem ma jego zdaniem moc budowania mostów, sprzyjania spotkaniu i integracji, ubogacając w ten sposób społeczeństwo. „Słowa mogą przerzucać mosty między ludźmi, rodzinami, grupami społecznymi, narodami. Jest to możliwe zarówno w przestrzeni fizycznej, jak i cyfrowej. Dlatego słowa i działania powinny nam pomóc wyjść z zaklętego kręgu potępień i zemsty, które stale wpędzają w matnię osoby i narody, prowadząc do wyrażania się przesłaniami nienawiści” – pisze Papież.
Ojciec Święty w kontekście Roku Jubileuszowego apeluje do wszystkich ludzi dobrej woli, by odkrywali na nowo mocy miłosierdzia, by uzdrawiać porozrywane relacje i przywrócić pokój i zgodę między rodzinami i we wspólnotach. Daje także pewne wskazania dotyczące języka polityki i dyplomacji. Winien on być inspirowany miłosierdziem, które nigdy nie traktuje niczego jako stracone. „Zwracam się szczególnie do tych, którzy mają odpowiedzialność instytucjonalną, polityczną oraz odpowiadają za kształtowanie opinii publicznej, aby zawsze czuwali nad sposobem wypowiadania się względem tych, którzy myślą czy działają inaczej, czy nawet tych, którzy mogą się mylić. Łatwo ulec pokusie, aby wykorzystać podobne sytuacje i podsycać w ten sposób płomienie nieufności, strachu i nienawiści. Tymczasem potrzebna jest odwaga, aby ukierunkować osoby ku procesom pojednania” – czytamy w dokumencie.
Franciszek odnosi się również do posługi pasterzy w Kościele. „Niech styl naszej komunikacji pozwoli na przezwyciężenie logiki, która wyraźnie oddziela grzeszników od sprawiedliwych” – czytamy w przesłaniu. Podkreśla także z mocą, że tylko słowa wypowiadane z miłością, którym towarzyszy łagodność i miłosierdzie dotykają serc grzeszników. Słowa i gesty szorstkie lub moralizatorskie mogą jeszcze bardziej wyobcowywać tych, których winni oni prowadzić do nawrócenia i wolności, umacniając ich poczucie sprzeciwu i obrony.
Podejmując problem komunikacji Papież zwraca szczególną uwagę na zdolność wzajemnego słuchania, wsłuchiwania się w głos drugiego. „Komunikowanie oznacza dzielenie się, a dzielenie się wymaga wysłuchania, akceptacji. Wysłuchanie to znacznie więcej niż słuchanie. Słuchanie dotyczy dziedziny informacji; natomiast wysłuchanie odwołuje się komunikacji i wymaga bliskości” – pisze Franciszek. Dodaje też, że wysłuchanie oznacza również zdolność dzielenia się pytaniami i wątpliwościami, przemierzenie jakiejś drogi obok siebie, wyzwolenie się z wszelkiej pyszałkowatości i pokorne oddanie swoich umiejętności i darów na służbę dobra wspólnego. Wskazuje jednak, że wysłuchanie czasem nie jest jednak łatwe.
Ojciec Święty nie pominął tzw. nowych mediów. „Także e-maile, sms-y, sieci społecznościowe, czaty mogą być w pełni ludzkimi formami komunikacji. To nie technologia określa, czy komunikacja jest autentyczna, czy też nie, ale serce człowieka i jego zdolność do dobrego wykorzystania środków, jakimi dysponuje. Sieci społecznościowe mogą ułatwiać relacje i promować dobro społeczeństwa, ale mogą również prowadzić do dalszej polaryzacji i podziałów między ludźmi i grupami. Środowisko cyfrowe jest placem, miejscem spotkań, gdzie można wyrazić sobie serdeczność, albo zadać rany, nawiązać pożyteczną dyskusję lub dokonać linczu moralnego” – czytamy w przesłaniu.
Konkludując Franciszek dzieli się, że lubi komunikację nazywać „bliskością”. Spotkanie pomiędzy komunikacją a miłosierdziem jest owocne na tyle, na ile rodzi bliskość, która otacza troską, pociesza, uzdrawia, towarzyszy i wyprawia święto. „W świecie podzielonym, rozdrobnionym, spolaryzowanym, miłosierne komunikowanie się oznacza przyczynianie się do dobrej, wolnej i solidarnej bliskości między dziećmi Boga i braćmi w człowieczeństwie” – pisze Papież w przesłaniu na Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu.