Rozpoczęcie wydarzenia obwieściło bicie dzwonów we wszystkich kościołach diecezji. Uroczystość została podzielona na trzy etapy: modlitwę stacyjną w kościele Matki Bożej Fatimskiej, procesyjne przejście ulicami miasta do katedry ze śpiewem Litanii do Wszystkich Świętych oraz Mszę świętą w tarnowskiej katedrze.

Arcybiskup na początku swojej homilii przedstawił historię synodów diecezji tarnowskiej, które odbyły się kolejno w latach: 1928, 1938, 1948 i 1981. Każdy z nich podejmował zagadnienia o charakterze prawnym w celu dostosowania prawa obowiązującego w Diecezji Tarnowskiej do wymogów prawa o wyższej randze, a także o charakterze duszpasterskim.
- W tę tradycję poprzednich Synodów wpisuje się dzisiaj - w 2018 roku, a zatem 90 lat po zwołaniu I Synodu Diecezji Tarnowskiej - uroczyście otwierany V Synod, zwołany przez księdza biskupa tarnowskiego Andrzeja Jeża. W dekrecie zwołującym V Synod bp Jeż napisał, że jego celem jest podjęcie refleksji nad obecną sytuacją diecezji i stanem duszpasterstwa.

Metropolita krakowski przypomniał, że V Synod, zwołany pod hasłem: „Kościół na wzór Chrystusa", wskazuje na dwa słowa-klucze: Kościół i Chrystus. Łączy je hierarchia chronologiczna i istotowa - pierwszy jest Chrystus, z którego Kościół czerpie wzór do pełnienia swojej misji w świecie. - Cały zamysł synodalny ma służyć najpierw temu, by nieustannie zgłębiać najpierw tajemnicę Chrystusa, a potem Jego Kościoła, bo Kościół ma nieustannie wpatrywać się w swój wzór - Jezusa Chrystusa i za Nim podążać.

Arcybiskup podkreślił, że prawda o Chrystusie i Kościele w pełni objawia się w tajemnicy życia Trójcy Świętej. Fakt ten widoczny jest we fragmencie dzisiejszej Ewangelii, w której Jezus, na prośbę Filipa, aby pokazać apostołom Ojca, odpowiada: „Czy nie wierzysz, że Ja jestem w Ojcu, a Ojciec we Mnie? Słów tych, które wam mówię, nie wypowiadam od siebie. Ojciec, który trwa we Mnie, On sam dokonuje tych dzieł. Wierzcie Mi, że Ja jestem w Ojcu, a Ojciec we Mnie". - Tajemnica komunii Osób Boskich staje się wzorem Kościoła, ludu Bożego, dzieci - córek i synów, powołanych do istnienia przez Boga Ojca - Stwórcę wszechrzeczy, odkupionych mocą krwi Chrystusa przelaną na krzyżu, zdążających za Chrystusem do tych miejsc w domu Ojca, które On już przygotował. Zdążających tam we wspólnocie Kościoła, która jest nieustannie umacniana Duchem Świętym.

Nawiązując do I czytania i mowy św. Piotra, w której apostoł świadczy o Jezusie, metropolita przywołał dwa wcześniejsze wydarzenia, poprzedzające wystąpienie Pierwszego Papieża - wizję św. Piotra i wizję poganina Korneliusza. Są one dowodem na to, że Chrystus wzywa Kościół do otwarcia się na cały świat. - Piotr ma zrozumieć, że nie ma dla Chrystusa żadnego człowieka skażonego lub nieczystego. Poganin Korneliusz ma wiedzieć, że jeśli chce znaleźć pełnię prawdy, ma się zwrócić do Piotra.

Kościół musi głosić Chrystusa, tak jak Chrystus głosił prawdę o Swoim Ojcu. Zadaniem apostołów, a zatem Kościoła, jest dawanie świadectwa i głoszenie z mocą Ducha Św. Chrystusowej Ewangelii. Arcybiskup zaznaczył, że jest to jedno z zdań duszpasterskich V Synodu Diecezji Tarnowskiej. Kolejnym jest pogłębianie wśród ludu Bożego znajomości „sprawy" Jezusa z Nazaretu. - Głosić światu Chrystusa znaczy pogłębiać wśród ludu Bożego znajomość sprawy Jezusa, co można nazwać dziełem ewangelizacji i nowej ewangelizacji. Potrzeba przybliżać Chrystusową Ewangelię, która tak głęboko przemawia do serc i umysłów ludzi. Ewangelię, której jądrem jest Chrystusowa Pascha. Kościół tarnowski, jeśli chce się zbliżać do swojego wzoru - do Chrystusa, musi żyć tajemnicą paschalną.

Konsekwencją przybliżania zbawczej Paschy Chrystusa jest odkrywanie przez lud Boży diecezji tarnowskiej swej niezwykłej godności. Metropolita zwrócił uwagę, że głoszenie Chrystusa we współczesnym świecie nie jest łatwym zadaniem. Pierwszą przeszkodą jest pokonanie własnego „ja" i wyrwanie się z sideł egoizmu. Zaburza ono prawdziwe rozumienie pojęcia „powołanie", sprowadzając je do rozgrywki między „ja" a marzeniami jednostki, pragnieniami jej samorealizacji i ciągłymi poszukiwaniami samego siebie. Słowo „powołanie" ma charakter dialogiczny i zawiera wołanie Boga, na które człowiek musi odpowiedzieć. Drugim ograniczeniem jest wyzwolenie swojego życia z post - prawdy i podjęcie życia, które oparte jest na prawdzie Chrystusowej Ewangelii.

Arcybiskup podkreślił, że Kościół musi żyć wiarą, która nieustannie karmi się Eucharystią. Na fakt ten wskazywał już wcześniej Jan Paweł II w encyklice „Ecclesia de Eucharistia”. - Kościół żyje z Eucharystii. Kościół tarnowski, pogłębiający swoją wiarę w Chrystusa, staje przed zadaniem jeszcze bardziej głębokiego, pełnego wiary karmienia się Chrystusowym ciałem i krwią. Musi się to przekładać na zrozumienie, że Eucharystia jest źródłem i szczytem życia całego Kościoła i w konsekwencji każdego chrześcijanina.

Kończąc homilię, arcybiskup złożył na ręce biskupa Andrzeja specjalne życzenia: - Drogi Ks. Biskupie Andrzeju, Pasterzu Świętego Kościoła tarnowskiego, życzymy tobie i twojemu Kościołowi, powierzonemu twej pasterskiej trosce przez Pana, aby dzięki refleksji synodalnej, odzyskał i pogłębił w sobie radość, że jest z Chrystusem, że głosi Go światu, że może, mimo upadków i słabości, do Niego się zbliżać i odkrywać, że Pan czeka.

Zgodnie z definicją Katechizmu Kościoła Katolickiego: „Synod diecezjalny jest zebraniem wybranych kapłanów oraz innych wiernych Kościoła partykularnego, którzy dla dobra swej wspólnoty diecezjalnej świadczą pomoc biskupowi diecezjalnemu".

V Synod Diecezji Tarnowskiej został zwołany przez księdza biskupa tarnowskiego Andrzeja Jeża. Jego celem jest podjęcie refleksji nad obecną sytuacją diecezji i stanem duszpasterstwa. Biorą w nim udział duchowni oraz zakonnicy, a także wierni świeccy. W specjalnym liście pasterskim z okazji inauguracji synodu, biskup Andrzej Jeż napisał: „Synodalne wędrowanie razem ma nam uświadomić, iż Kościół powinien żyć w każdym i każdej z nas - wszyscy współtworzymy jeden Chrystusowy Kościół i jesteśmy odpowiedzialni za jego losy." Synod diecezjalny pod hasłem „Kościół na wzór Chrystusa" ma trwać trzy lata i zajmować się problematyką rodziny, życia wspólnoty parafialnej i ewangelizacji.

Z okazji inauguracji V Synodu Diecezji Tarnowskiej, Ojciec św. Franciszek napisał list, w którym przesłał serdeczne pozdrowienie, wyrazy łączności i dar modlitwy. Zachęcał w nim gremium synodalne, by gorliwie wypełniało zadanie wdrożenia i dostosowania wskazań nauczania Kościoła powszechnego do potrzeb Kościoła lokalnego. Wyraził również nadzieję, że odnowa pogłębi więzi jedności pomiędzy pasterzem diecezji, kapłanami i wiernymi, umocni rodziny, uaktywni życie parafialne, upowszechni dzieło ewangelizacji oraz obudzi pragnienie dążenia do świętości. Papież Franciszek zawierzył obrady synodu Duchowi Świętemu oraz patronom diecezji: Najświętszej Maryi Pannie, św. Stanisławowi ze Szczepanowa, św. Andrzejowi Świeradowi, św. Benedyktowi i św. Kindze.