Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci to zbiór filozoficznych i historycznych refleksji, a także wspomnień papieża dotyczących m.in. kwestii demokracji, wolności i praw człowieka czy też dwudziestowiecznych totalitaryzmów. Bezpośrednią inspiracją do powstania tej książki były spotkania Jana Pawła II z ks. Józefem Tischnerem i prof. Krzysztofem Michalskim, jakie miały miejsce w Castel Gandolfo.

Pamięć i tożsamość ukazała się w ponad dwudziestu krajach. W Polsce została wydana 14 marca 2005 roku.