Prace nad tą encykliką trwały sześć lat. Ich efektem jest jeden z najbardziej wszechstronnych i filozoficznych opracowań z zakresu teologii moralnej.

Głównym przesłaniem "Veritatis splendor" jest przypomnienie znaczenia nauczania moralnego Kościoła w sytuacji kultury, która gubi i relatywizuje wartość ludzkiego sumienia, wielkiego daru Boga dla człowieka. Oddalając się od Boga, człowiek popada w sceptycyzm i zaczyna szukać złudnej wolności poza samą prawdą. A Jan Paweł II podkreśla, że jedynie blask Prawdy (łac. Veritatis splendor), którą jest Jezus Chrystus, może na nowo oświecić ludzkie umysły tak, by każdy człowiek mógł odkryć sens swojego życia i moralną wartość swoich czynów, które zrodzą w jego sercu poczucie szczęścia i spełnienia.

Jan Paweł II uczy też, że nie ma żadnego prawdziwego konfliktu pomiędzy ludzką wolnością a prawem Bożym. Boże prawo rządzące ludzkim zachowaniem nie sprzeciwia się ludzkiej wolności, ale raczej "chroni i promuje wolność". Papież stwierdza również, że dzisiejszy szacunek dla ludzkiej wolności reprezentuje jedną z pozytywnych realizacji współczesnej kultury.